Công nghệ sinh học (CNSH) đã mang lại nhiều ứng dụng quan trọng trong lĩnh vực chăn nuôi, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế. Dưới đây là một số ứng dụng nổi bật hiện nay.
• Chọn lọc gen ưu việt: Nghiên cứu và ứng dụng các gen ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng sản phẩm chăn nuôi, như gen HAL, ESR, RN, BLAD, phytase gene, keratin gene. Somatotropin (BST hay PST) là một trong những sản phẩm đầu tiên của CNSH được áp dụng hiệu quả trong ngành chăn nuôi.
• Chuyển gen: Mặc dù đã có nhiều cây trồng biến đổi gen được đưa vào sản xuất, việc tạo ra vật nuôi biến đổi gen vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và thử nghiệm. Hiện tại, chưa có vật nuôi biến đổi gen được đưa vào sản xuất đại trà, ngoại trừ một số trường hợp dùng để sản xuất dược phẩm cho ngành y tế.
• Thụ tinh nhân tạo (AI): Kỹ thuật này giúp nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi, đặc biệt đối với gia súc như trâu, bò. Thụ tinh nhân tạo cho phép sử dụng tinh trùng từ những con đực có chất lượng cao, giảm chi phí nuôi dưỡng đực giống và hạn chế lây lan bệnh qua đường sinh sản.
• Gây rụng trứng nhiều và cấy chuyển phôi (MOET): Kỹ thuật này cho phép một con cái có giá trị di truyền cao sản xuất nhiều con non trong một thời gian ngắn, góp phần nhanh chóng cải thiện chất lượng đàn vật nuôi. Tuy nhiên, tại Việt Nam, kỹ thuật này vẫn chưa được triển khai rộng rãi do thiếu đầu tư và cơ sở hạ tầng phù hợp.
• Sản xuất vắc xin tái tổ hợp: CNSH cho phép sản xuất các vắc xin an toàn và hiệu quả bằng cách xác định và loại bỏ các gen gây độc từ mầm bệnh, đồng thời xác định các protein kích thích hệ miễn dịch của vật nuôi.
• Kỹ thuật chẩn đoán hiện đại: Các phương pháp như ELISA, PCR, kháng thể đơn dòng và kháng nguyên tái tổ hợp đã trở thành công cụ hữu hiệu trong việc chẩn đoán bệnh ở mức độ phân tử trên gia súc, giúp phát hiện sớm và kiểm soát dịch bệnh hiệu quả.
• Sử dụng enzyme và probiotic: Bổ sung các enzyme như phytase, cellulase, protease và các chế phẩm probiotic vào thức ăn giúp cải thiện khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng của vật nuôi, đồng thời giảm ô nhiễm môi trường.
• Cải thiện giá trị dinh dưỡng: CNSH cho phép nâng cao giá trị dinh dưỡng của nguyên liệu thức ăn, giúp vật nuôi phát triển tốt hơn và tăng hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi.
Tại Việt Nam, việc ứng dụng CNSH trong chăn nuôi đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua để phát huy tối đa tiềm năng của công nghệ này trong ngành chăn nuôi.