Cập nhật chính sách, thuế và quy định mới ảnh hưởng đến ngành thức ăn chăn nuôi và nông sản

1. Chính sách thuế giá trị gia tăng (VAT) – Tác động trực tiếp đến nguyên liệu đầu vào

Một trong những chính sách có tác động lớn đến ngành thức ăn chăn nuôi là thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với nguyên liệu nhập khẩu. Hiện nay, các nguyên liệu như bắp, đậu nành, khô dầu đậu nành, cám mì... đa số vẫn phải nhập khẩu, chiếm từ 60–70% tổng nguyên liệu sản xuất.

Trước đây, một số nguyên liệu phục vụ sản xuất thức ăn chăn nuôi được miễn thuế hoặc áp dụng mức thuế suất 5%. Tuy nhiên, trong năm 2024 và đầu 2025, nhiều nguyên liệu đã bị điều chỉnh về mức thuế VAT 8% hoặc cao hơn, tùy thuộc vào phân loại mã HS và nguồn nhập khẩu.

Tác động:

Chi phí sản xuất của doanh nghiệp TĂCN tăng cao, ảnh hưởng đến giá bán ra thị trường.

Nông dân chịu áp lực tăng giá thành chăn nuôi, khó cạnh tranh trong bối cảnh giá bán đầu ra thấp.

Một số doanh nghiệp nhỏ phải cắt giảm sản lượng hoặc chuyển hướng sang sử dụng nguyên liệu nội địa thay thế, dù hiệu quả còn hạn chế.

Đề xuất:

Doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ xem xét điều chỉnh thuế VAT cho các loại nguyên liệu đặc thù phục vụ chăn nuôi, để hỗ trợ giảm gánh nặng đầu vào.

Cần xây dựng hệ thống mã HS minh bạch, cụ thể hơn với nguyên liệu nông nghiệp – tránh nhập nhằng trong áp thuế.

2. Chính sách kiểm dịch và an toàn thực phẩm – Tăng cường giám sát nhập khẩu

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) đã ban hành nhiều văn bản quy định siết chặt kiểm dịch thực vật và kiểm soát chất lượng nguyên liệu nhập khẩu. Điều này nhằm đảm bảo an toàn sinh học và ngăn chặn các nguy cơ dịch bệnh từ nguồn nhập.

Ví dụ cụ thể:

Từ tháng 3/2025, tất cả nguyên liệu có nguồn gốc từ Nam Mỹ và châu Phi phải có chứng nhận kiểm dịch bổ sung.

Các lô hàng không đủ tiêu chuẩn về độ ẩm, tồn dư hóa chất bị yêu cầu tái xuất hoặc tiêu hủy.

Tác động:

Tăng chi phí và thời gian thông quan nguyên liệu tại cảng, làm gián đoạn chuỗi cung ứng.

Doanh nghiệp phải chủ động tìm thêm nguồn cung thay thế, hoặc tăng cường đầu tư kho dự trữ để tránh thiếu hụt nguyên liệu cục bộ.

3. Chính sách hỗ trợ tín dụng và bảo hiểm nông nghiệp – Cơ hội cho doanh nghiệp và nông dân

Một điểm tích cực trong giai đoạn 2024–2025 là việc Nhà nước triển khai mạnh mẽ các chương trình hỗ trợ tài chính cho lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là:

Chính sách cho vay ưu đãi lãi suất thấp (3–5%) cho các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi, chăn nuôi quy mô lớn.

Hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp cho các mô hình nuôi trồng, góp phần giảm rủi ro thiên tai và dịch bệnh.

Tác động:

Tạo điều kiện cho doanh nghiệp như Fago mở rộng quy mô, nâng cấp công nghệ chế biến và tồn trữ nguyên liệu.

Người nông dân yên tâm hơn khi tham gia vào chuỗi cung ứng – đặc biệt là chăn nuôi gia công liên kết.

Tuy nhiên, thủ tục giải ngân và điều kiện tiếp cận vốn vẫn là rào cản, cần có sự đơn giản hóa để chính sách đi vào thực tế hiệu quả hơn.

4. Quy định về phát thải và tiêu chuẩn môi trường trong sản xuất TĂCN

Theo lộ trình của Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi (2020, có hiệu lực từ 2022), các nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi phải tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về xử lý khí thải, nước thải và tiếng ồn.

Trong năm 2025, Bộ TN&MT tiếp tục đẩy mạnh thanh kiểm tra và yêu cầu các doanh nghiệp lớn phải có hệ thống quan trắc tự động, công khai dữ liệu môi trường.

Tác động:

Chi phí đầu tư vào công nghệ xử lý tăng đáng kể.

Doanh nghiệp quy mô nhỏ, không đủ nguồn lực đầu tư có nguy cơ bị loại khỏi thị trường.

Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp như Fago khẳng định vị thế qua việc áp dụng sản xuất sạch, hướng tới nông nghiệp bền vững.

5. Xuất khẩu nông sản và cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA)

Với hàng loạt FTA đã ký kết như EVFTA, CPTPP, RCEP..., Việt Nam đang có nhiều cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu nông sản, đặc biệt là các sản phẩm có giá trị cao như: gạo, cà phê, điều, hồ tiêu, và cả nông sản chế biến.

Tuy nhiên, các FTA cũng yêu cầu khắt khe về truy xuất nguồn gốc, kiểm dịch, và tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Liên quan đến TĂCN và chăn nuôi:

Các sản phẩm chăn nuôi sử dụng thức ăn không rõ nguồn gốc, tồn dư kháng sinh sẽ khó xuất khẩu.

Các doanh nghiệp sản xuất thức ăn phải minh bạch về nguyên liệu, quy trình và tiêu chuẩn – giúp tạo nền tảng cho chuỗi sản phẩm chăn nuôi sạch xuất khẩu.

Chính sách, thuế và quy định mới đang tác động mạnh mẽ đến toàn bộ ngành nông nghiệp nói chung và lĩnh vực thức ăn chăn nuôi – nông sản nói riêng. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp như Fago cần chủ động cập nhật, thích ứng và tận dụng cơ hội để chuyển đổi mô hình hoạt động phù hợp với định hướng phát triển bền vững.

Việc nắm bắt chính sách không chỉ giúp doanh nghiệp giảm rủi ro mà còn là đòn bẩy để nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng hành cùng nông dân xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và thân thiện với môi trường.