Bí quyết tăng trọng – Giảm rủi ro cho nông dân giúp nâng tầm hiệu quả chăn nuôi bền vững

1. Chọn thức ăn đúng giai đoạn – Nuôi đúng cách, vật nuôi khỏe mạnh toàn diện 

Một trong những sai lầm phổ biến nhất trong chăn nuôi là áp dụng một công thức thức ăn duy nhất cho mọi giai đoạn phát triển của vật nuôi. Điều này không chỉ gây lãng phí mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tốc độ tăng trưởng. Mỗi giai đoạn sống của vật nuôi đòi hỏi một chế độ dinh dưỡng chuyên biệt, phù hợp với nhu cầu sinh lý và mục tiêu sản xuất.

a. Giai đoạn sơ sinh - cai sữa: Nền tảng cho sự phát triển vượt trội

Giai đoạn sơ sinh và cai sữa là thời điểm cực kỳ quan trọng, quyết định khả năng đề kháng và tốc độ tăng trưởng của vật nuôi sau này. Hệ tiêu hóa của vật nuôi non còn non yếu, chưa hoàn thiện, do đó, việc cung cấp một khẩu phần ăn dễ tiêu hóa là yếu tố then chốt.

• Ưu tiên thức ăn dễ tiêu hóa: Các thành phần như sữa bột, đạm thủy phân từ cá hoặc đậu nành đã qua xử lý enzyme giúp vật nuôi hấp thu tối đa dưỡng chất mà không gây gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
• Hàm lượng protein cao (20–22%): Protein là nguyên liệu chính để xây dựng cơ bắp, các mô và hệ miễn dịch. Đảm bảo đủ protein chất lượng cao sẽ giúp vật nuôi phát triển khung xương vững chắc và tăng cường sức đề kháng. Các loại protein có giá trị sinh học cao như bột cá, bột thịt xương, hoặc các nguồn đạm thực vật đã qua chế biến đặc biệt nên được ưu tiên.
• Bổ sung enzyme tiêu hóa: Enzyme ngoại sinh như amylase, protease, lipase giúp phân giải tinh bột, protein và chất béo thành các dạng đơn giản hơn, dễ hấp thu hơn, đặc biệt hữu ích khi hệ tiêu hóa của vật nuôi còn chưa sản xuất đủ enzyme nội sinh.
•  Lysine: Là một axit amin thiết yếu quan trọng cho sự phát triển cơ bắp và chức năng miễn dịch. Thiếu lysine có thể làm chậm tăng trưởng và giảm khả năng chống chịu bệnh tật.
• Prebiotic và Probiotic: Bổ sung prebiotic (chất xơ hòa tan nuôi dưỡng lợi khuẩn) và probiotic (vi khuẩn có lợi) giúp thiết lập và duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh, cải thiện tiêu hóa, hấp thu và tăng cường miễn dịch.

b. Giai đoạn phát triển: Tăng tốc tăng trọng và tối ưu hóa hiệu quả

Khi vật nuôi đã vượt qua giai đoạn cai sữa, nhu cầu dinh dưỡng của chúng thay đổi đáng kể. Giai đoạn này tập trung vào việc tối ưu hóa tốc độ tăng trưởng, phát triển cơ bắp và chuẩn bị cho giai đoạn vỗ béo.

• Tăng tỷ lệ năng lượng từ ngô, sắn: Ngô và sắn là nguồn năng lượng dồi dào, cần thiết cho sự tăng trưởng nhanh chóng. Tăng tỷ lệ các nguyên liệu này trong khẩu phần giúp cung cấp đủ năng lượng cho quá trình tổng hợp protein và tích lũy mỡ.
• Giảm dần hàm lượng đạm (protein): Khi vật nuôi lớn hơn, khả năng tổng hợp protein từ các nguồn đạm thấp hơn cũng tăng lên, đồng thời nhu cầu đạm cho phát triển cơ bắp cũng dần đạt đỉnh. Việc giảm dần hàm lượng đạm không chỉ tối ưu hóa chi phí mà còn tránh lãng phí và giảm gánh nặng cho gan, thận.
•   Bổ sung khoáng chất và vitamin nhóm B, E: 
• Khoáng chất: Đặc biệt là canxi và phốt pho, rất quan trọng cho sự phát triển xương chắc khỏe, tránh các vấn đề về xương khớp. Các khoáng vi lượng như kẽm, đồng, mangan, sắt cũng cần thiết cho nhiều quá trình trao đổi chất và miễn dịch.
• Vitamin nhóm B: Đóng vai trò thiết yếu trong quá trình chuyển hóa năng lượng (B1, B2, B3, B5), hình thành hồng cầu (B9, B12), và chức năng thần kinh (B6). Thiếu vitamin nhóm B có thể dẫn đến giảm ăn, chậm lớn và các vấn đề về thần kinh.
• Vitamin E và Selenium: Là bộ đôi chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do, tăng cường hệ miễn dịch và giảm stress. Điều này đặc biệt quan trọng trong giai đoạn phát triển nhanh, khi vật nuôi dễ bị stress do thay đổi môi trường hoặc mật độ nuôi.

c. Giai đoạn vỗ béo – xuất chuồng: Đạt hiệu quả kinh tế tối đa

Giai đoạn cuối cùng này tập trung vào việc tối đa hóa lượng thịt/sản phẩm thu được, đồng thời đảm bảo chất lượng thịt tốt nhất trước khi xuất chuồng.

• Tập trung vào khẩu phần có năng lượng cao: Ngô nên chiếm tỷ lệ cao (60–70%) trong khẩu phần ăn, cung cấp năng lượng dồi dào để tích lũy mỡ và tăng khối lượng cơ. Các nguồn chất béo bổ sung như dầu thực vật cũng có thể được xem xét để tăng năng lượng mà không làm tăng thể tích khẩu phần ăn quá nhiều.
• Giảm protein còn 14–16%: Ở giai đoạn này, vật nuôi đã đạt được phần lớn khối lượng cơ bắp cần thiết. Việc giảm protein giúp chuyển hướng năng lượng sang tích lũy mỡ, cải thiện độ béo và chất lượng thịt, đồng thời tối ưu hóa chi phí thức ăn vì protein là thành phần đắt đỏ.
• Quản lý stress: Hạn chế tối đa các yếu tố gây stress như thay đổi môi trường, tiếng ồn lớn, hoặc mật độ nuôi quá cao. Stress có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng và ảnh hưởng đến chất lượng thịt. Việc bổ sung các chất chống stress tự nhiên hoặc vitamin E, C có thể hữu ích.

2. Phối Trộn Nguyên Liệu Đúng Chuẩn – Tận Dụng Tối Đa Giá Trị Nông Sản

Phối trộn nguyên liệu đúng chuẩn – Tận dụng tối đa giá trị nông sản

Việc tự phối trộn thức ăn tại trang trại mang lại nhiều lợi ích, từ việc kiểm soát chất lượng nguyên liệu, tối ưu hóa chi phí đến việc tạo ra khẩu phần ăn phù hợp nhất với điều kiện chăn nuôi cụ thể. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, việc phối trộn phải tuân thủ các nguyên tắc khoa học và tỷ lệ khuyến nghị.

Fago khuyến cáo tỉ lệ phối trộn cơ bản như sau, nhằm đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và tối ưu hóa hiệu quả kinh tế:

💡 Lưu ý quan trọng khi phối trộn:
•    Độ ẩm của ngô: Ngô là thành phần chính và cần được kiểm soát chặt chẽ. Ngô cần phơi khô dưới 14% độ ẩm để ngăn chặn sự phát triển của nấm mốc và sản sinh độc tố aflatoxin, một chất cực kỳ nguy hiểm có thể gây ngộ độc, suy giảm miễn dịch và thậm chí tử vong ở vật nuôi.
•    Xử lý đậu tương: Đậu tương cần rang chín hoặc ép đùn để phá vỡ các chất ức chế tiêu hóa (như trypsin inhibitor) có trong đậu tương sống. Nếu không, các chất này sẽ cản trở quá trình tiêu hóa protein, làm giảm giá trị dinh dưỡng của khẩu phần ăn.
•    Kỹ thuật trộn 2 lớp: Để đảm bảo sự đồng đều của các thành phần, đặc biệt là các vi chất có hàm lượng nhỏ, nên áp dụng kỹ thuật trộn 2 lớp: 
1.    Trộn khô trước: Trộn đều các nguyên liệu khô có khối lượng lớn như ngô, đậu tương, cám gạo.
2.    Trộn ướt sau: Sau đó, trộn premix, enzyme, axit hữu cơ đã được hòa tan hoặc trộn với một lượng nhỏ nguyên liệu khô để tạo thành hỗn hợp đồng nhất, rồi mới trộn đều với hỗn hợp khô lớn. Điều này giúp các thành phần nhỏ được phân bố đều khắp khẩu phần.
•    Vệ sinh dụng cụ: Đảm bảo dụng cụ và khu vực phối trộn luôn sạch sẽ, khô ráo để tránh nhiễm khuẩn và nấm mốc.

3. Dinh Dưỡng Là “Thuốc” – Phòng Bệnh Từ Trong Khẩu Phần

Quan niệm "phòng bệnh hơn chữa bệnh" đặc biệt đúng trong chăn nuôi. Thay vì chỉ tập trung điều trị khi vật nuôi đã mắc bệnh, việc sử dụng dinh dưỡng như một công cụ phòng bệnh hiệu quả sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, tiết kiệm chi phí và duy trì đàn vật nuôi khỏe mạnh. Thức ăn không chỉ cung cấp năng lượng và dưỡng chất để nuôi lớn vật nuôi mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chúng khỏi các dịch bệnh phổ biến.

a. Tiêu chảy sơ sinh: Giải pháp từ đường ruột

Tiêu chảy sơ sinh là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao ở vật nuôi non. Việc tăng cường sức khỏe đường ruột ngay từ đầu là chìa khóa:

• Bổ sung kẽm hữu cơ: Kẽm là khoáng chất quan trọng cho sự phát triển của niêm mạc ruột và chức năng miễn dịch. Kẽm hữu cơ có khả năng hấp thu tốt hơn kẽm vô cơ, giúp củng cố hàng rào bảo vệ đường ruột.
• Men vi sinh (Probiotic): Probiotic là các vi khuẩn có lợi giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh như E. coli, Salmonella. Chúng cũng sản xuất các chất kháng khuẩn và tăng cường đáp ứng miễn dịch cục bộ tại ruột.

b. Hen, khó thở: Giảm thiểu tác nhân gây kích ứng

Các bệnh về đường hô hấp thường liên quan đến môi trường nuôi và chất lượng thức ăn:

• Tăng vitamin E, selenium: Như đã đề cập, vitamin E và selenium là chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào phổi khỏi tổn thương, tăng cường chức năng miễn dịch của đường hô hấp, giúp vật nuôi ít nhạy cảm hơn với các tác nhân gây kích ứng.
•  Giảm bụi trong cám: Bụi trong thức ăn có thể gây kích ứng đường hô hấp, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus tấn công. Đảm bảo thức ăn được ép viên chặt hoặc có độ mịn phù hợp, giảm thiểu bụi bay lơ lửng trong không khí.

c. Suy giảm miễn dịch: Tăng cường sức đề kháng tự nhiên

Hệ miễn dịch khỏe mạnh là "áo giáp" bảo vệ vật nuôi khỏi mọi mầm bệnh.

• Sử dụng lysine, methionine đúng tỉ lệ: Hai axit amin thiết yếu này không chỉ quan trọng cho tăng trưởng cơ bắp mà còn đóng vai trò quan trọng trong tổng hợp kháng thể và các tế bào miễn dịch. Sự mất cân bằng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch.
• Phối hợp với tỏi hoặc chiết xuất thảo mộc có tính kháng khuẩn tự nhiên: Tỏi chứa allicin, một hợp chất có tính kháng khuẩn, kháng virus và kháng nấm mạnh mẽ. Các chiết xuất thảo mộc khác như oregano, echinacea cũng được chứng minh có khả năng tăng cường miễn dịch và giảm viêm. Việc sử dụng các chất bổ sung tự nhiên này có thể giúp giảm phụ thuộc vào kháng sinh.
• Beta-glucan và Mannan-oligosaccharides (MOS): Các thành phần này từ thành tế bào nấm men có khả năng kích hoạt hệ thống miễn dịch bẩm sinh, tăng cường khả năng chống lại mầm bệnh.

Fago hiểu rằng sự thành công của nông hộ Việt không chỉ đến từ việc cung cấp thức ăn, mà còn từ việc cung cấp kiến thức và giải pháp toàn diện. Chúng tôi không ngừng nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ mới nhất trong dinh dưỡng vật nuôi. Điều này được thể hiện qua việc tích hợp dinh dưỡng và kháng thể tự nhiên ngay trong mỗi bao sản phẩm Fago, giúp bà con nông dân dễ dàng áp dụng các biện pháp phòng bệnh hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa năng suất.

Fago – Đồng hành cùng nhà chăn nuôi Việt phát triển bền vững, từ gốc rễ là khẩu phần ăn.

Chúng tôi tin rằng, với sự kết hợp hài hòa giữa khoa học dinh dưỡng tiên tiến và kinh nghiệm thực tiễn, mỗi nông hộ sẽ không chỉ đạt được năng suất vượt trội mà còn xây dựng được nền tảng chăn nuôi bền vững, an toàn và hiệu quả. Fago cam kết luôn là người bạn đồng hành tin cậy, mang đến những giải pháp dinh dưỡng tối ưu nhất cho vật nuôi của bạn, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng nông dân Việt Nam.